Το Σύστημα

Ένας μικρός πρόλογος

Ι.Κ.Γεωργιάδης

Όταν είδα για πρώτη φορά την ταινία του Γιώργου Αυγερόπουλου έμεινα εμβρόντητος , έκπληκτος, γοητευμένος δεν πίστευα πως ένας άνθρωπος ο Χοσέ Αντόνιο Αμπρέου μπόρεσε να συλλάβει μια τόσο μεγάλη ιδέα κάτω από τόσο τραγικές συνθήκες μέσα σε ένα τόσο δύσκολο περιβάλλον. Μέχρι σήμερα την έχω δει τουλάχιστον 10 φορές και δεν την χορταίνω
Ξεκίνησε με 11 νεαρά μέλη και έφθασε σήμερα η κίνηση του το «Σύστημα» να έχει πάνω από 250.000 μέλη, τριάντα επαγγελματικές συμφωνικές ορχήστρες , 55 παιδικές και 102 νεανικές περίπου 270 μουσικά κέντρα – πυρήνες κάθε ένα από τα οποία έχει το δικό της ‘εργοστάσιο’ παραγωγής οργάνων
Το ‘Σύστημα’ δημιούργησε περίπου 5.500 θέσεις εργασίας. Το κυριότερο όμως που έκανε ήταν ” να σώσει παιδιά και να φτιάξει νέους πολίτες για την χώρα, καλύτερους πολίτες για τη χώρα”, επισημαίνει ο Εδουάρδο Μέντεζ, διευθυντής του Ελ Σιστέμα. “Το Σύστημα ψάχνει να μετατρέψει τον άνθρωπο, να του δώσει αξίες, εργαλεία, να κρατήσει τα παιδιά και τους νέους μακριά από τους δρόμους, να τους απασχολήσει γεμίζοντας τους με γνώση. Και φυσικά αυτό μεταφράζεται σε όφελος για τους γύρω του, για τις κοινότητες. Γιατί, με το που θα μετατρέψεις ένα παιδί, αυτό το μήνυμα επίσης φτάνει και στην οικογένεια. Και η οικογένεια ενσωματώνεται στο πρόγραμμα, έρχονται στις συναυλίες. Καλούν τους γείτονες, καλούν το ξάδελφο, το θείο, είναι περήφανοι που βλέπουν το παιδί τους να παίζει”.
Ένας υποστηρικτής της προσπάθειας που υλοποιούμε στην ΣΟΝΤ ο βιολιστής και εξάρχων της ΚΟΑ ο Δ.Σέμσης γράφει
«Η επικοινωνία και η συνεννόηση είναι σίγουρα βασικά στοιχεία της κοινωνίας μας. Και αυτά ακριβώς μαθαίνει κανείς όταν κληθεί να συμμετάσχει σε μία ορχήστρα. Καλείται να ακούσει τι γίνεται γύρω του, να ταιριάξει τον τρόπο που λειτουργεί με αυτόν των συνοδοιπόρων του, να σεβαστεί αυτό που κάνουν και να το ακολουθήσει αλλά και να ηγηθεί όταν αυτό είναι απαραίτητο. Αν ο μουσικός λειτουργήσει αυτόνομα, απλώς δεν θα υπάρξει καλοκουρδισμένο και συντονισμένο σύνολο με αποτελέσματα άσχημα και φάλτσα.
Πόσο όλα αυτά μπορούν αν βοηθήσουν ένα παιδί; Μα, είναι η αρχή και το τέλος για μία καλύτερη και πολύ πιο πετυχημένη ζωή. Ακόμη και αν ένας νέος δεν κάνει τη μουσική επάγγελμα, η ενασχόληση του με αυτήν και κυρίως η συμμετοχή σε μουσικά σύνολα θα του διδάξει βασικές αξίες που θα τον κάνουν καλύτερο άνθρωπο.
Η κοινωνία μόνον να κερδίσει έχει από μία τέτοια ενασχόληση των νέων. Καταρχήν θα απολαύσει τα μουσικά αποτελέσματα και θα νιώσει περηφάνια για τα παιδιά της. Αλλά και θα βεβαιωθεί πως τα παιδιά της βρίσκονται σε σωστό δρόμο, μακριά από κακοτοπιές. Θα συνειδητοποιήσει σύντομα πως οι νέοι αυτοί είναι πιο αποτελεσματικοί στην μελέτη τους, είτε είναι αυτή μουσική είτε οτιδήποτε άλλη, έχουν μεγαλύτερη φαντασία και είναι γενικά πιο ευτυχισμένοι άρα πιο έτοιμοι και δυνατοί να αντιμετωπίσουν τις άπειρες δυσκολίες της ζωής. Δεν θα μπορούσα να σκεφτώ πιο σημαντικά πράγματα για τα δικά μου παιδιά.
Για να γίνουν όλα αυτά χρειάζεται φυσικά άοκνη προσπάθεια, όραμα, αφοσίωση και υπομονή. Χρειάζεται εμείς οι γεροντότεροι να κάνουμε κεντρική μας φιλοδοξία, “όνειρό” μας την δημιουργία αυτής της ευκαιρίας για τους νέους αλλά και για την πόλη μας. Χρειάζεται να κατευθύνουμε πόρους και κόπο προς την κατεύθυνση αυτή του πολιτισμού αλλά και της παιδαγωγικής.
Και φυσικά χρειάζεται να ξεπεράσουμε τις προσωπικές μας φιλοδοξίες και ανταγωνισμούς και να συνεργαστούμε για να πετύχουμε τους κοινούς στόχους.
Το όφελος θα είναι τεράστιο. Εκτός από στιγμές μουσικής απόλαυσης και ψυχικής ανάτασης, εκτός από περηφάνια για την νεολαία μας, εκτός από δημιουργία ευτυχισμένων παιδιών, θα παρακολουθήσουμε και άλλου είδους ανάπτυξη είτε αυτή είναι κίνηση στα ωδεία, δημιουργία χώρων συναυλιών και εκδηλώσεων, δημιουργία ευκαιριών για συναυλίες και εκδηλώσεις, ευγενική άμιλλα και συνεργασία με άλλες πόλεις και φορείς.

Η εκτίμηση μας είναι ότι η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει στον τομέα της μουσικής παιδείας τα ίχνη του οραματιστή Abreu, υποστηρίζοντας, επιδοτώντας και ανταμοίβοντας προσπάθειες , ανά την χώρα, που τείνουν στην δημιουργία μουσικών συμφωνικών πυρήνων

EL SYSTEMA – ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

“Μουσική είναι η κίνηση του ήχου για να φτάσει στην ψυχή και να της διδάξει την αρετή”, Πλάτων

Οι παραγκουπόλεις του Καράκας θεωρούνται και όχι άδικα ως ένα από τα πιο επικίνδυνα μέρη του κόσμου. Οι δείκτες εγκληματικότητας έχουν εκτοξευθεί, ξεπερνώντας κατά πολύ τα θύματα από τον πόλεμο των καρτέλ στο Μεξικό, ακόμα και τους θανάτους αμάχων στο Ιράκ. Στην Βενεζουέλα των 27 εκατομμυρίων κατοίκων δολοφονήθηκαν το 2012, 21.692 άνθρωποι, δηλαδή ένας άνθρωπος κάθε μισή ώρα, κάτι που αναγάγει το φαινόμενο ως το σημαντικότερο πρόβλημα που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση της χώρας.

Σε αυτό το δύσκολο και εχθρικό περιβάλλον, όπου πρόχειρα σπίτια από τούβλα και ελενίτ λαμπιρίζουν στο ήλιο, σε μια τεράστια έκταση όσο φτάνει το μάτι περικυκλώνοντας το Καράκας από άκρη σε άκρη, ζουν περίπου 3,8 εκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή σχεδόν ο μισός πληθυσμός της πρωτεύουσας. Και παρόλο που η φτώχεια από το 1999 που ανέλαβε ο Τσάβες μειώθηκε σημαντικά, υπάρχουν ακόμα πολλοί που προσπαθούν να επιβιώσουν εδώ, με δύο δολάρια τη μέρα. Είναι λοιπόν αναπάντεχο αν όχι αντιφατικό, να ακούς μέσα απ’ τα δαιδαλώδη στενά να αντηχούν, μελωδίες του Τσαικόφσκι, του Μάλερ και του Μπετόβεν, παιγμένες με πάθος από παιδιά δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου. Καθισμένα το ένα δίπλα στο άλλο σε πολυμελείς συμφωνικές ορχήστρες εκφράζουν με νότες αυτό που οι λέξεις απέτυχαν να πουν.

Σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετά την ίδρυσή του το 1975, το Σύστημα του Χοσέ Αντόνιο Αμπρέου έχει εξαπλωθεί σε όλη την Βενεζουέλα, ακόμη και στις απομονωμένες τροπικές περιοχές. Όλες οι κυβερνήσεις που πέρασαν από τη χώρα στήριξαν το πρόγραμμα κατανοώντας την κοινωνική συνεισφορά του. Επί Τσάβες, η υποστήριξη απογειώθηκε, φτάνοντας τα 65 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο.

“Η παιδεία είναι το ισχυρότερο όπλο με τον οποίο μπορείς ν’ αλλάξεις τον κόσμο”, Νέλσον Μαντέλα

Τα 11 παιδιά που εμφανίστηκαν στην πρώτη πρόβα έχουν γίνει 250.000 και προέρχονται κυρίως από τα φτωχά στρώματα του λαού. Φοιτούν σε 270 μουσικά σχολεία, τα οποία ονομάζονται “Πυρήνες”. Στους Πυρήνες λειτουργούν 55 παιδικές και 102 νεανικές συμφωνικές ορχήστρες, ενώ έχουν σχηματιστεί επίσης και 30 επαγγελματικές. Έχουν δημιουργηθεί 5.620 θέσεις εργασίας.
Τα παιδιά εγγράφονται στους πυρήνες και δηλώνουν τι όργανο θα ήθελαν να παίξουν. Το όργανο τους δίδεται δωρεάν. Οι γονείς έχουν την υποχρέωση να πληρώνουν μόλις €5 τον χρόνο ως συμμετοχή. Και εδώ αρχίζουν οι διαφορές με το κλασσικό σύστημα μουσικής εκπαίδευσης που έχουμε συνηθίσει. Ο μαθητής δεν διδάσκεται μόνος του. Βρίσκεται ενταγμένος μέσα σε μια μεγάλη συμφωνική ορχήστρα. Μαθαίνει παίζοντας. “Αυτό επιτρέπει”, όπως εξηγεί ο διευθυντής του Συστήματος κ. Μέντεζ “να δημιουργηθεί, πρώτον ένα αίσθημα ευθύνης, ότι αν δεν παίξω καλά, θα πάρω στο λαιμό μου και όλους τους άλλους. Και δεύτερον, ένας υγιής ανταγωνισμός, ότι αφού ο διπλανός μου μπορεί να το κάνει, μπορώ να το κάνω και ‘γω. Με την παραδοσιακή μέθοδο, για να φτάσεις να παίξεις ένα έργο του Μάλερ με μια ορχήστρα, πρέπει να μελετήσεις πάρα πολλά χρόνια, πριν να έχεις την ευκαιρία να καθίσεις να παίξεις. Εδώ όχι. Εδώ 3 – 4 ετών παίζεις την πρώτη του Μπετόβεν, την τέταρτη και τη πέμπτη του Τσαικόφσκι, οποιοδήποτε έργο υψηλού επιπέδου και σπουδαιότητας, στα εφτά, οκτώ ή δέκα σου χρόνια το κάνεις”.
ΠΗΓΗ:«ΕΞΑΝΤΑΣ» http://www.exandasdocumentaries.com/documentaries/chronologically/2012-2013/340-el-sistema-sozontas-zoes

Ο ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΗΣ

Χοσέ Αντόνιο Αμπρέου

Ο Χοσέ Αντόνιο Αμπρέου είναι ο χαρισματικός ιδρυτής του συστήματος νεανικών ορχηστρών που έχει αλλάξει ριζικά την ζωή χιλιάδων παιδιών στη Βενεζουέλα. Εδώ μοιράζεται μαζί μας την θαυμάσια ιστορία του και αποκαλύπτει την επιθυμία του για το βραβείου TED που θα μπορούσε να έχει μεγάλο αντίκτυπο στις ΗΠΑ και πέρα απ’ αυτές.
Ο Χοσέ Αντόνιο Αμπρέου μιλάει για το πως τα παιδιά διαμορφώνονται μέσω της μουσικής
http://www.ted.com/talks/jose_abreu_on_kids_transformed_by_music?language=el

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

α. EL SYSTEMA > The Teresa Carreño Youth

The Teresa Carreño Youth Orchestra contains the best high school musicians from Venezuela’s life-changing music program, El Sistema. Led here by Gustavo Dudamel, they play Shostakovich’s Symphony No. 10, 2nd movement, and Arturo Márquez’ Danzón No. 2.

http://www.ted.com/talks/astonishing_performance_by_a_venezuelan_youth_orchestra_1

β. How 50 music teachers are creating 5,000 musician-citizens across the US, thanks to a TED Prize wish

http://sistemafellows.typepad.com/my-blog/

γ. Simon Bolivar Symphony Orchestra

ALBERT HALL > BBC PROMS

Mahler Symphony 2 – – Gustavo Dudamel directed (*)
https://www.youtube.com/watch?v=1AuDTZ6YJ60

Παρακολουθείστε προσεκτικά την Εισαγωγή της παρουσιάστριας και διαβάστε για τον νεαρό μαέστρο (*)
(*) http://www.laphil.com/philpedia/gustavo-dudamel